โรคขอบใบแห้ง โรคที่อยู่คู่กับท้องนาบ้านเรามานาน เชื้อโรคนี้จะทำให้ต้นข้าวที่อยู่ในระยะแตกกอ และออกรวงเกิดเป็นโรคอย่างรุนแรง โดยทำให้ใบของข้าวในระยะแตกกอและใบธงของข้าวในระยะปลายใบแล้วขยายลงไปที่ข้อต่อของใบแทบทุกใบของพันธุ์ข้าวที่ไม่มีความต้านทาน จะเป็นโรคจนแห้งตายไปทั้งใบ

โรคนี้มองข้ามไม่ได้เลยนะครับ วันนี้เรามีเรื่องราวเกี่ยวโรคนี้มาฝากกันครับ

โรคขอบใบแห้ง (bacterial leaf blight disease) โรคนี้ระบาดทั่วไปในประเทศไทย โดยเฉพาะท้องที่ที่อยู่ใกล้ถนน และที่ลุ่มซึ่งมีน้ำขังเป็นเวลานาน เกิดจากเชื้อบัคเตรี ชื่อXanthomonas oryzae เข้าทำลายต้นข้าวทางแผลที่ใบหรือรากเชื้อโรคนี้จะทำให้ต้นข้าวที่อยู่ในระยะแตกกอ และออกรวงเกิดเป็นโรคอย่างรุนแรงโดยทำให้ใบของข้าวในระยะแตกกอและใบธงของข้าวในระยะปลาย ใบแล้วขยายลงไปที่ข้อต่อของใบแทบทุกใบของพันธุ์ข้าวที่ไม่มีความต้านทานจะเป็นโรคจนแห้งตายไปทั้งใบ นอกจากนี้ เชื้อโรคก็อาจทำออกรวงเกิดเป็นแผลช้ำสีเทาปกติแผลโรคจะเริ่มจากขอบและ  ให้ต้นข้าวหลังปักดำใหม่ ๆ แห้งและตายไปทั้งต้น ซึ่งเรียกว่า Kresek ภายในของต้นที่แห้งตายเพราะ  Kresek จะมีของเหลวสีเหลือง และมีกลิ่นเน่าของบัคเตรีด้วย โรคนี้จะเป็นรุนแรงมากยิ่งขึ้นถ้าใส่ปุ๋ยไนโตรเจนมากขึ้น

อาการ

โรคนี้เป็นได้ตั้งแต่ระยะกล้าจนถึงออกรวงต้นกล้าก่อนนำไปปักดำจะมีจุดเล็กๆลักษณะช้ำที่ขอบใบของใบล่าง ต่อมาประมาณ 7-10 วัน จุดช้ำนี้จะขยายกลายเป็นทาง สีเหลืองยาวตามใบข้าวใบที่เป็นโรคจะแห้งเร็ว และสีเขียวจะจางลงเป็นสีเทาๆ โรคในระยะสังเกตได้ยากสักหน่อย อาการในระยะปักดำจะแสดงหลัง ปักดำแล้วหนึ่งเดือนถึงเดือนครึ่งใบที่เป็นโรคขอบใบมีรอยขีดช้ำ ต่อมาจะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง ที่แผลมีหยดน้ำสีครีมคล้ายยางสนกลม ๆ ขนาดเล็กเท่าหัวเข็มหมุด ต่อมาจะกลายเป็นสีน้ำตาลและ หลุดไปตามลมน้ำหรือฝน ซึ่งจะทำให้โรคสามารถระบาดต่อไปได้ แผลจะขยายไปตาม ความยาวของใบ บางครั้งขยายเข้าไปข้างในตามความกว้างของใบ ขอบแผลมีลักษณะเป็นขอบลายหยัก แผลนี้เมื่อนานไปจะเปลี่ยนเป็นสีเทา ใบที่เป็นโรคขอบใบจะแห้งและม้วนตามความยาว ในบางกรณีที่เชื้อมีปริมาณสูงเข้าทำลายทำให้ท่อน้ำท่ออาหารอุดตัน ต้นข้าวทั้งต้นจะเหี่ยวเฉาและตายโดยรวดเร็ว เรียกอาการของโรคนี้ว่า ครีเสก

การป้องกันกำจัด
1.ใช้พันธุ์ข้าวที่ต้านทาน เช่น กข 5 กข 7 และ กข 23
2.ไม่ควรใส่ปุ๋ยไนโตรเจนมาก ในดินที่อุดมสมบูรณ์อยู่แล้ว
3.ไม่ควรระบายน้ำจากแปลงที่เป็นโรคไปสู่แปลงอื่น

หมั่นตรวจแปลงอย่างสม่ำเสมอหากพบต้นเป็นโรคให้ถอนต้นและขุดเอาดินที่พบเชื้อรานำไปเผาทำลายนอกแปลงปลูกแล้วใช้ “ไบออนแบค” ซองละ 100กรัม
อัตราการใช้
“นาข้าว : 1 ซอง ต่อ 1 ไร่ ฉีด 2 ครั้ง
ผัก : 1 ซอง ต่อ 1 ไร่ ฉีดบ่อยครั้งตามต้องการ”